زیارەتی ماڵی خودا وەک ئەرکێکی ئایینی.. سۆران

وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ... حج ٢٧

حەج لە ئیسلامدا زیارەت موسڵمانانە بۆ شاری مەککە لە وەرزێکی دیاریکراوی هەموو ساڵێک، ئەوەش ڕێوڕەسمی تایبەتی خۆی هەیە کە پێی دەوترێت ڕێوڕەسمی حەج و ئەرکێکی تەواوی تەمەنە بۆ هەموو موسڵمانێکی پێگەیشتوو و بەتوان، حەج پایەی پێنجەمی ئیسلامە، وەک پێغەمبەر محمد صلى الله عليه وسلم فەرموویەتی: «ئیسلام لەسەر پێنج پایە بنیات نراوە: شایەتحاڵی ئەوەی کە جگە لە خودا هیچ خودایەک نییە و محمد پێغەمبەری خودایە، نوێژ دامەزراندووە، زەکات دەدات، ڕۆژوو لە مانگی ڕەمەزاندا، حەج دەکات بۆ ماڵی خودا بۆ ئەوانەی توانایان هەیە.

حەج فەرزێکی تاکەکەسییە لەسەر هەموو موسڵمانێکی پێگەیشتوو و بەتوانا، وەک لە قورئاندا هاتووە: "وە بانگەوازی خەڵک بکەن بۆ حەج، بۆ ئەوەی بە پێ و بە هەموو وشترێکی لاوازەوە لە هەموو دوورێکەوە بێنە لات." ڕێوڕەسمی حەج لە هەشتەمی زولحیجە دەست پێدەکات، کاتێک حاجی لە کاتە دیاریکراوەکانی حەجەوە ئیحرامی لەبەر دەکات،  پاشان دەچێتە مەککە بۆ ئەنجامدانی تەواف القدم، پاشان دەچێتە مینا بۆ بەسەربردنی ڕۆژی تەروییە، پاشان دەچێتە عەرەفات بۆ... ڕۆژی عەرەفە بەسەر دەبەن، دوای ئەوە حاجی لە جەماراتی عەقەبە بەردبارانی جەمارات دەکات، پاشان دەگەڕێتەوە بۆ مەککە بۆ ئەنجامدانی تەوافولئەفەدە، پاشان دەگەڕێتەوە بۆ مینا بۆ بەسەربردنی ڕۆژانی تەشریق،  دوواجار دەگەڕێتەوە بۆ مەککە جارێکی تر بۆ ئەنجامدانی تەواف لودا و جێهێشتنی شوێنە پیرۆزەکان.

جێژنی قوربان: مافی کۆمەڵایەتی، مایەی هاوبەشێتی، و نیشانەی سەقامگیریه

جێژنی قوربان، یان "عیدی ئەضحی"، یەکێکە لە جێژنە سەرەکییەکان لە ئیسلام، کە بەمەبەستی بەرزبوونەوەی بیرکاری و فەلسەفەی قوربانی ئەبراھیم (ع) بەرز دەدرێت. ئەم جێژنە بە شێوەیەکی تایبەتی لە ڕۆژانی ١٠یی زووحەجەی ڕۆژژمێری ئیسلامی پێشوازی لێدەکرێت، کە هەروەها هاوپەیچی تەواوی مەراسیمی حەجە.

١. فەلسەفەی جێژنی قوربان

فەلسەفەی جێژنی قوربان پەیوەندیدارە بە تەسلیم و ڕەزامەندی بە پێشکەشکردنی گەورەترین شتەکان بۆ خاڵق. لە گوتارە ئیسلامیەکاندا، قوربانی کردن نیشانەی سوپاس، بەردەوامی، و هاوپەیمانی بە پروردگارە. نه تەنها قوربانی گەورەیەکی مادیە (وەک ڕانه مه ڕ یان شارەزایییەک)، بەڵکو نیشانەی قوربانی دڵ و خواستە تایبەتیەکانیشە.

٢. چەسپاندنی کۆمەڵایەتی

جێژنی قوربان ڕووداوێکی گرنگە بۆ پشتگیری و هاوبەشیی کۆمەڵگای ئیسلامی. قوربانی لەو ڕووداوەدا تەنها گۆشت نییە، بەڵکو بۆ بەشکردنی خۆشەویستی، دڵسۆزی، و یارمەتیدانی هەژار و نەخۆشەکانە. بە پێی شریعت، گۆشتی قوربانی دەبێت بەپێی یەک سێیەوە بەشداری بکرێت: بۆ خێزان، خێر و هاوڕێ، و هەژاران.

٣. کاربەری فەرهەنگی و ڕۆحی

جێژنی قوربان هەروەها کاتێکە بۆ جڤاکەکردنی خێزانەکان، گەیشتن بە هاوشێوەیەتی، ئافراندنی ئەوەندەیەکه دۆخی ڕۆحی و فەرهەنگی کە بەهۆی هاوبەشی و بەخشینەوە بەدەست دەهێنرێت

. ئەمە هەروەها بەرزکردنەوەی بونی مەعنە ویو ئەرکی مەعنە ویه، کە لە خزمەتی میهرەبانی، ئه خلاقی گەورە، و ئیساردا دەبینرێت.

٤. پەیامی جیهانی

ئەم جێژنە وەک نیشانەیەکی هاوڕێیه له نێوان خەڵک و هەموو ماف و دەسەڵاتێکی ئینسانی، پەیامیەکی جیهانی دەگەیەنێت: ئەو پەیامە کە میهرەبانی و دڵسۆزی و بەخشین، دەبێ لە بنەمایی هاوکاری نێوان ئافرەت و پیاو و هاوڵاتی و نیشتمانی تێبگرێت. السلام علیکم و رحمةالله و بركاته

نای نهێنی سۆران لە شاروێران

یەکیەتی زانایانی ئایینی کوردستانی ئێران

١٨/٢/١٤٠٤ی هەتاوی