yzaki

جیایی دین له ده‌وڵه‌ت ده‌سته ‌واژه‌ی جیایی دین له ده‌وڵه‌ت بۆ یه‌که‌مجار له سه‌ده‌ی ١٧ی زایینی دا راجێز ویلیامز که‌شیشی پرۆتێستان له دوڕگه‌ی ماساچۆسێتی ئامریکا به‌کاری برد. پێوه‌ندی و جیاوازی نێوان دین و ده‌وڵه‌ت وه‌ک هه‌موو دیارده‌کانی دیکه‌ی ناو کۆمه‌ڵگا، ده‌گه‌ڕێته‌وه سه‌ر بواری پێوه‌ندییه کۆمه‌ڵایه‌تی، سیاسی، فه‌رهه‌نگی، ئابووری و دینی خه‌ڵکی ناو قه‌واره‌ی ئه‌و کۆمه‌ڵگایه. به جۆرێک هه‌ریه‌ک له‌و دیاردانه له‌ناو کۆمه‌ڵگادا ڕه‌نگدانه‌وه‌ی زیاتری هه‌بێ، بێگوومان قورسایی زیاتری له ده‌سه‌ڵات و ده‌زگای ئیجرایی کۆمه‌ڵگادا ده‌بێ. به‌ڵام ئه‌و پێوانه له وڵاتێکه‌وه بۆ وڵاتێکی دیکه به هۆی فرەچه‌شنی و هێندێک هۆی دیکه‌وه جیاوازی هه‌یه. بۆ شه‌رح و شرۆڤه‌ی زیاتری ئه‌و باسه، باس له چه‌ند فاکتۆری سه‌ره‌کی ده‌که‌ین که شوێندانه‌ریان له‌و ره‌وته‌دا هه‌یه. ــ تازه بوونه‌وه و به‌سه‌رده‌می کردنی ده‌سه‌ڵات ــ وه‌به‌رچاو گرتنی ئه‌زموونه‌کانی رابردوو ــ فره چەشنی ( پلۆڕالیزم ) ــ هه‌ڵکردن و تاب هێنان ( تولێڕانس ) ــ ڕه‌چاو کردنی پڕۆسه‌ی ده‌وڵه‌ت ، نه‌ته‌وه ــ له‌به‌رچاو گرتنی ئه‌زموونه تاقی کراوه‌کان له‌و پڕ

دین و حکوومه‌ت دیارده‌ی جیاوازی دین له حکوومه‌ت، دیارده‌یه‌کی تازه و ئه‌مڕۆیی نییه، به‌ڵام دروشمی جیاوازی دین له سیاسه‌ت زۆر له‌مێژ نییه که‌وتۆته سه‌ر زار و زمانان و خه‌ریکه ده‌که‌وێته ناو بازنه‌ی باوه‌ڕ‌ی خه‌ڵکی رۆژهه‌ڵات و جێگای خۆی له نێو دڵی سیاسه‌ت وانانی ئه‌و ناوچه‌یه‌دا ده‌کاته‌وه. ئه‌وه که ده‌ڵێن دین له حکوومه‌ت جودا بێ، هه‌م به قازانجی دین و حکوومه‌ته و هه‌میش کارێکی ئاسایی و ئاسان و ئه‌قڵانییه. به‌ڵام لێک جیا کردنه‌وه و هه‌ڵاواردنی دین له سیاسه‌ت به ئاسانی و سانایی دین له حکوومه‌ت نایه‌ته‌به‌رچاو. بۆ ئه‌وه‌ی راستی ئه‌و بابه‌ته زیاتر ده‌رکه‌وێ، واباشه به پێناسه‌یه‌کی کورت له‌سه‌ر ده‌وڵه‌ت، حکوومه‌ت، سیاسه‌ت و دین، به‌قووڵایی باسه‌که‌دا شۆڕ بینه‌وه؛‌ state ده‌وڵه‌ت: ده‌وڵه‌ت بریتییه له هێزی ئیجرایی یان ده‌زگای جێبه‌جێ کردن و به ئه‌نجام گه‌یاندنی بڕیارات و یاسای هه‌ر وڵاتێک که له یاسای بنه‌ڕه‌تی یان له پاڕڵمانی ئه‌و وڵاته سه‌رچاوه ده‌گرێت. زۆر جار به هه‌ڵه به گشت ده‌زگای به‌ڕێوه‌به‌ری وڵاتێک ده‌ڵێن ده‌وڵه‌ت! Government:حکوومه‌ت‌ حکوومه‌ت له بواری وشه‌ییه‌وه یانی فه‌رمانڕه‌وایی و

 بە پێی هەواڵی ساییتی کوردپا ڕۆژی چووارشەمبە ڕیکەوتی ٢٩ی گەلاوێژی ١٣٩٩ی هەتاوی مامۆستا حەسەن جەنگخاە خەڵکی هەفتووانی مەرگەوەر لە لایەن هێزە دژە گەلییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران دەستبەسەرکرا و  بۆ شوێنێکی نادیار بردوویانە. ڕژیمی دژە کورد ودژە ئایینی سووننە مەزهەبی ئێران، بە شێوەیەکی سیستماتیک لە دژایەتی باوەردارانی سووننە مەزهەب وجیابیرانی دیکەی خەڵکی ئێرانە، بەتایبەت ئەو جیابیرانەی کە نەتەوەیان جیاوازە ، هاوشێوەی نەتەوەی کورد. ساڵانێکی دوور ودرێژە ڕژیم لە دژایەتی مامۆستایانی ئایینی کورد ونیشتیمانپەروەر بێ شەرمانی و بێ باکانە خەریکی دەستبەسەرکردن و ئەزییەت وئازاری ئەم بەشەی کۆمەڵگای کوردستانە، دیارە وئاشکرایە بۆ هەموولایەکان کۆماری ئیسلامی ئێران هیچکات لە تیڕۆر و دەستبەسەرکردن وراودوونانی زانایانی ئایینی خۆی نەبوواردووە لە تیڕۆڕی مامۆستا محەممەد ڕەبیعی ڕا تادەگاتە دەیان تیڕۆڕی دیکەی کەسایەتییە ئایینییەکان ودەستبەسەرکردنیان هەمیشە دوژمنایەتی خۆی ڕاشکاوانە لە گەڵ گەلی کورد وسووننە مەزهەبییەکانی کوردستان نیشان داوە. ئەمجارەش مامۆستا حەسەن جەنگخاهی تەنیا بە هۆی ئەوەیکە ڕەخنەی لە کاربەدەستانی

  ئه‌رکی مامۆستایانی ئایینی له خه‌باتی نه‌ته‌وایه‌تیدا  کورد وه‌ک نه‌ته‌وه، سه‌دان ساڵه‌ ئایینی ئیسلام و له پاڵ ئه‌ویشدا که‌مینه‌یه‌کی زۆر که‌م ئایین گه‌لێکی دیکه‌یان هه‌ڵبژاردووه‌ و ده‌گه‌لی تێکه‌ڵ بوونه.  به‌شێک له مێژوونووسان ده‌ڵێن ئایینی ئیسلام به‌ زه‌بر و زۆری شمشیر به‌ سه‌ر کورددا سه‌پاوه ‌! به‌ڵام مێژووناسان مێژووی ئایینی کورد ئاوا پێناسه‌ ناکه‌ن و پێیان وایه ئه‌وه‌ی به‌زۆر بسه‌پی، ته‌مه‌نی به درێژایی ته‌مه‌نی زۆرداره و زیاتر ناخایه‌نێ. چوونکه کورد ئه‌گه‌ر ئه‌و ئایینانه‌شی نه‌بوایه، ڕه‌نگه‌ سوجده‌ی بۆ به‌رد و دار یا بابه‌تی له‌و چه‌شنه بردبایه و ئازاره‌کانی ژیان و هه‌سته‌ مه‌عنه‌ویه‌کانی خۆی پێ ئارام کردبایه‌وه. بۆیه کوردیش وه‌ک باقی نه‌ته‌وه‌کانی دنیا به‌ هه‌ڵبژاردنی یه‌کێک له‌ ئایینه‌کان، هه‌سته روحی و مه‌عنه‌وییه‌کانی خۆی ته‌سکین و دابین ده‌کات و به‌م جۆره له میشکی مه‌عنه‌وی خۆیدا هیوای ئێستا و داهاتووی به ژیان‌و ژیان به مه‌رگ‌و مه‌رگیش به دوارۆژی نه‌مان ده‌سپێرێ. تا به ئاسووده‌یی بژی و نۆڕمه‌کانی ژیان به پێی پێوانه‌ و هزر و هه‌سته‌کانی بپێوی. چوونکه له دنیادا هیچ نه‌ته‌وه‌ی

 یەکیتی زانایانی ئایینی کوردستانی ئێران بە بۆنەی ٢٥ی گەلاوێژ، یرۆزبایی دەکات لە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران. ڕێبەرایەتی وکادر وپێشمەرگە شۆڕشگێرەکانی دێموکرات بەبۆنەی ٢٥ی گەلاوێژ ساڵوەگەڕی دامەزرانی حێزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران، پیرۆزبایی یەکێتیەکەمان قەبوڵ بفەرموون. ڕێبوارانی ڕێبازی پێشەوای کوردان، حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران یەکەم حیزبی موودێڕن و خاوەن بەرنامەیەکی تۆکمەی سیاسی و، حیزبی هەموو چین وتوێژەکانی کوردستانی ئێرانە، ئەم حیزبە هەڵگری بەیداخی نەتەوەیی وڕسالەتێکی گەورەی کوردایەتیە گیانبازیتان لە پێناو گەییشتن بە ئازادی وڕزگاری جێگای ڕێز و دەستخۆشییە. دڵنیاتان ئەکەینەوە تا وەدیهاتنی ئامانجەکانی حیزبی دێموکڕات، پشتیوانی زانایانی ئایینی کوردستانی ئێران لە گەڵتانە، هیوادارین بە یەکگرتووی ویەکگووتاری لەم ڕێبازە پڕشکۆیەدا بەردەوام بن. یەکێتی زانایانی ئایینی کوردستانی ئێران ٢٣ی گەلاوێژی ١٣٩٩ی هەتاوی

خەیانەت      بەشی  سێهەم         کاتێک  مرۆڤ  گوێی لە وشەی خەیانەت  دەبێ ،لە ڕێوە  ئەوەی  بەدڵ دادێێ ،کە قەتڵێک  کراوە ،  نەهێنەیەک  ئـاشکرا  کراوە ، سیـخوڕیەک  ئەنجام دراوە هیتر . ئەوە یانی  کردەوەیەکە  کە مرۆڤی خاوەن ویژدانی  سالم  ئەنجامی ناداو دەڵێن  خۆ فرۆشێک  کردویەتی.  بۆ ئەوەی  شتەکە  ڕونتر  بکەینەوە  واباشە  بزانین  خەیانەتەکان  چی و چۆنن . بـۆ  ئـەو مەبەستە  من بەکورتی  و  پوختی  باسی  چەند  جۆڕێکی  ئەو کردەوە  بیزراوە  دەکەم .    ( ١ ) ـ خەیانەت بە نیشتمان : ئەوەیان  قێزەونترین و  دوور لە خسڵەتی   مرۆڤانەیە . شتێکە هیچ عەقڵ و مەنتیقێک ناتوانێ  پاساوی بۆ بێنێتەوە .  وەک:  فرۆشتنی زیدەکەت  بەدوژمن، جا ئەوە چ تاک و چ حیزب بیکا.  یان سیخوری بۆ دوژمن و دانی زانیاری  بە دوژمن  بۆ هێڕش و داگیر  کردنی  نیشتمان و زەرەبە  لێدان  لە شۆڕشگێڕان،  بون بە کڵاو سوری  پێش  لەشکر. بەکورتی   یارمەتی  دانی دوژمن  بۆ داگیر کردنی وڵات و پێشێل کردنی  ماف و ئازادیەکان . یـان دەداو  خستنی  شۆڕشگێڕان.  ئەوەیان  پیس ترین جۆری  خەیانەتە.  ئەوەیان  دایکی گشت جۆرەکانی   خەیانەتە . واتە کە گەل و نیشتمانت 

کل نفس ذائقە الموت ثم الینا ترجعون بەناوی خودای دلۆڤان ئەمڕۆ پێنج شەممە ڕێکەوتی ١٦ی گەلاوێژی ١٣٩٩ی هەتاوی تێکۆشەری دێرینی حیزبی دێموکڕات کاک جەلیل گادانی، پاش نیزیک بە ٧٠ ساڵ تێکۆشان لە ڕێزەکانی ئەو حیزبەدا بە هۆی پەتای کڕۆنا کۆچی دووایی کرد. کاک جەلیل گادانی مڕۆڤێکی تێکۆشەر وسیاسەتمەدارێکی گەلی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان بوو، خودالێخۆشبوو چەندین پۆستی گرنگی وەک ئەندامی دەفتەری سیاسی وکۆمیتەی ناوەندی لە حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران دا هەبوو، لەم دووایانیش وەک سیاسەتمەدارێکی پڕ تەجرووبە درێژەی بە خەباتی ڕەوای گەلەکەی دەدا. بەداخەوە پاش ٧ ڕۆژ بەربەرەکانی لە گەڵ پەتای کڕۆنا کۆچی دووایی کرد. یەکێتی زانایانی ئایینی کوردستانی ئێران وێڕای هاوخەمی لە گەڵ بنەماڵەی بەڕیزیان وتێکۆشەرانی دێموکڕات پرسەو سەرەخۆشەی لە هەموو لایەکیان دەکات ولە خودای مەزن دەپاڕینەوە ڕوحی بە بەهەشتی بەرێن شاد بکات. انا للە وانا الیە راجعون ١٦ی گەلاوێژی ١٣٩٩ی هەتاوی.

 یەکێتی زانایانی ئایینی کوردستانی ئیران، ڕاگەیاندراوێکی لە مەڕپەلاماری تیڕۆڕیستانی سپای پاسداڕانی ئێران بۆ سەر بنکە وبارگاکانی حیزبی دێموکڕات وپارتەسیاسییەکانی ڕۆژهەڵات و کێڵگە و ڕەز وباغاتی باشووری کوردستان بڵاو کردەوە. هاونیشتیمانیانی بەڕێز، حیزب ورێكخراوە مرۆڤدۆست و دژبەرانی تیڕۆریسم و ڕەشەکوژی و زانایانی ئایینی جیهانی ئیسلام. سەرلەبەیانی ڕۆژی دووشەممە ڕێکەوتی ١٣ی گەلاوێژی ١٣٩٩ی هەتاوی، جارێکیتر تیڕۆریستانی سپای پاسداڕانی ئێران بە مووشەک وفڕۆکەی بێفرۆکەوان و تؤپی دوورهاوێژ، بنکەو بارگاکانی پارتە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵات و خەڵکی سڤیلی دەڤەری باڵاکایەتی وبرادۆستی باشووری کوردستانی ترسەنۆکانە ودوور لە پڕەنسیپەکانی نێونەتەوەیی کردە ئامانجی ئەم هێرشە تیڕۆریستییە، هەرچەند زەرەری گێانی نەبوو بەڵام خەسارەتێکی زۆری لە کێڵگە وباغ وڕەزی دەڤەرەکە داوە. دیارە ئەم کردەوە جینایەتکارانەی ڕژیمی کۆماری ئیسلامی ئێران یەکەم جار نییە بەڵام لە بێ دەنگی کۆڕ وکۆمڵە نێونەتەوەییەکان وڕێکخراوی نێونەتەوەیی ساڵانە بێ بەزەییانە هێرشی جۆراوجۆر بۆ سەر دانیشتوانی سنووری نێوان باشوور وڕۆژهەلاتی کوردستان زیاتر دەکات وخەڵ